Kıbrıs’ın başkenti Lefkoşa’da yer alan pek çok önemli tarihi mabet bulunmakta ve bu mabetler, Kıbrıs’ın inanç turizmi açısından popüler hale gelmesine sebep olmaktadır. İşte bu tarihi mabetler arasında Arap Ahmet Paşa tarafından kurulan mevlevihane önemli bir yere sahiptir. Çünkü gerek tarihi oluşu, gerekse de önemli bir dini merkez oluşu ile dikkatleri üzerine çeken önemli bir mabettir. Peki, başkent Lefkoşa’da yer alan Mevlevi Tekkesi ile ilgili önemli olanlar nelerdir? Ne zaman yapılmış ve nasıl bir tarihe sahiptir?
Mevlana Mevlevi Tekkesi’nin Tarihi
Kıbrıs’ın Osmanlı Devleti döneminden önce Hristiyanlık tarihi için önemli pek çok mabede öncülük ettiğini hepimiz biliyoruz. Ancak bundan sonra Osmanlı Devleti dönemi göz önünde bulundurulduğunda, Müslümanlık adına harika eserler ve mabetler de ortaya konulmuştur. İşte bu eserlerden biri olan Mevlana Mevlevi Tekkesi ise, Müslümanlık için çok önemli bir yere sahiptir. Bunun yanında bir de hac ibadeti için rota konumunda olan Mevlevi Tekkesi, Kıbrıs’ı popüler eserleri arasına dahil etmiştir. Peki, Kıbrıs’ta yer alan Mevlevi Tekkesi’nin tarihi ile ilgili bilinmesi gerekenler nelerdir?
- Kıbrıs’ın en önemli mabetleri arasında yer alan Mevlevi Tekkesi, Girne Kapısı’nın biraz arkasında yer almaktadır.
- 1593 yılında, Kıbrıs’ın fatihleri arasında gösterilen, Arap Ahmet Paşa tarafından kurulan bir mevlevihane olarak bilinmektedir.
- Tarih boyunca, süregelen bir şekilde, deniz yolu ile hacca gidenler için önemli bir rota olmuştur. Bu sebepten ötürü, hacca gidenler belirli bir süre burada konaklamışlardır.
- Tarih boyunca pek çok önemli kişi ve şair yetiştiren bu güzide Mevlevi Tekke’si, her daim popüler bir konumda yer almıştır.
- 17. yüzyılda ise bakım yapılmadığı için harap konumuna gelmiştir. Ancak Rumeli Beylerbeyi olan Ferhad Paşa, mevlevihanenin yeniden inşa ettirilmesini sağlamıştır. Aynı zamanda tekke, o dönemde kendi ismi ile bilinmiştir.
- 1925 yılında ise tekkelerin Türkiye’de kapatılması sonucunda, mevlevihaneye atanan isim değişti. Bu süreçte Lefkoşa Mevlevi Tekkesi’ne Şeyh Şamlı Dede atanmıştır.
- 1953 yılında yaşamını yitiren Şeyh Şamlı Dede sonrasında, tekke yaşamı artık sürdürülemez bir hale gelmiştir.
- Türk toplumuna Evkaf’ın devredilmesi ile beraber, 1956 yılından itibaren, tekkenin belirli odaları, “Türk Çocuk Yuvası” olarak kullanılmaya başladı.
- “Türk Çocuk Odası”ndan geriye kalan diğer odalar ise, 1963 yılında, Kıbrıs Türk Etnografya Müzesi olarak kullanılmaya başladı.
- 2001-2002 yılları arasında restorasyon çalışmaları yapıldıktan sonra, 17 Aralık 2002 tarihinde, Şeb-i Arus törenleri yapılarak, Mevlevi Müzesi olarak kullanılmaya başladı.
Genel çerçevede bakıldığında Mevlevi Tekkesi’nin tarihi bu şekilde anlamlandırılmaktadır. Lefkoşa’ya gelerek bu güzide tarihi mabedi gezmek isterseniz, o halde tatilinizin bir bölümünü Lefkoşa’da geçirebilirsiniz.
Mevlevi Tekkesi’nin Mimari Yapısı
Kesme bir taştan yapılandırılan tekke, basık kemerli bir giriş kapısına sahiptir. Tekkeye ilk adım attığınızda ise giriş kapısında “Ya Hazreti Mevlana. Ketebe Ahmet Burhanettin” cümlesi ile karşı karşıya kalırsınız. Kapıdan giriş yaptıktan sonra ise, L harfine benzeyen bir avlu sizi karşılar. Günümüze kadar gelemediği halde bazı parçaları sergilenen kitabe ve Girne Kapısı Mezarlığı’nın mezar taşları, avluda ziyaretçiler için sergilenmektedir. Sema ayinlerinin gerçekleştirilmesi için de özel bir platform ve mutfak sergilenmesi yer almaktadır. Bununla beraber;
- Mihrabın doğu kısmında belirli hacimler olmasına karşın, bu hacimler belirli bir restorasyon çalışmaları sonrasında semahaneye çevrilmiştir.
- Semahanenin olduğu yer, sivri bir kemer üzerine inşa edilmiş olup, türbe bölümü daha küçük kemerler üzerinde yer almaktadır. Tekkeden yapılan girişler için bulunan giriş kapısının sol tarafında, bir adet çeşme bulunmaktadır. Mevlevihanenin avlusunda ise, kare plana sahip depo yer almaktadır.
Yukarıda da yer aldığı gibi Mevlevi Tekke’sinin önemi ortadadır. Tarih boyunca Müslümanlık ve hac vazifesi için de önemli bir rota olması, Mevlevi Tekke’sinin değerini de ortaya koymaktadır. Peki, bu denli büyük bir öneme sahip olan tekkenin tarih boyunca yetiştirdiği kişiler kimlerdir?
Mevlevi Tekkesi ve Yetiştirdiği Önemli Kişilikler
Yukarıda, Mevlevi Tekke’sinin öneminden ve diğer tüm tarihi ile mimari özelliklerinden bahsettik. Peki, bu denli önemli bir mabedin yetiştirdiği kişilikler kimlerdir? Sizlere şimdi bu kişiliklerden bahsetmeye çalışalım.
- Dânişî Ali Dede
- Siyahi Mustafa Dede
- Siyahi Mustafa Dede’nin oğlu Arif Dede
- Danişi Ali Dede’nin oğlu Muhammed Mukim Dede
- Müneccimbaşı Ahmed Dede
- Talib Dede ve daha pek çok şair ile kişilik, Mevlevi Tekke’sinde yetişmiş önemli kişiler arasında yer almaktadır.
Bir mabedin, dünyaya ve Müslümanlığa ne kadar önemli bir etki yaptığını bu içeriğimizde öğrenmiş olduk. Bu nedenle Mevlevi Tekke’sinin tarihteki önemi de her daim ön planda yer almıştır. Peki, bu güzel mabedi ziyaret etmenin dışında, Lefkoşa’da daha farklı hangi yerler vardır? Sizlere bu güzide başkentin diğer mabetlerinden bahsedelim.
Lefkoşa’da Diğer Gezilecek Yerler Nerelerdir?
Lefkoşa, 800 yıllık yaptığı başkentlik ile pek çok önemli duruma öncülük etmiştir. Bu süreçte ise inanılmaz mabetler ve tarihi güzellikler karşımızı çıkarak, bu günlere kadar aktarıldı. İşte Kıbrıs’ı seyahat etmek istediğimizde ise Lefkoşa’nın ön planda çıkmasının en önemli sebebi budur. Peki, burada bahsedilen yerler nerelerdir? Sizlere bunlardan bahsedelim.
- Büyük Han: Kıbrıs’ın en büyük hanları arasında yer alır ve yapıldığı dönemin özelliklerini bizlere harika bir şekilde gösterir. Bu nedenle Büyük Han, Lefkoşa’nın en önemli değerleri arasında yer almaktadır.
- Lefkoşa Kent Surları: Lefkoşa’nın etrafında oluşturulan surları hitap eden bu tarihi kalıntı, bizlere net özellikler göstermektedir. Aynı zamanda şuan için motorlu araçlar için geçiş olarak kullanılmaktadır.
- Selimiye Camii: Kıbrıs’ın en büyük camisi konumundadır. St. Sophia Katedrali’nden sonra camii olarak ibadete açılmıştır. Bu önemli mabet de, Lefkoşa’da ziyaret edilmesi gereken yerler arasındadır.
- Derviş Paşa Konağı: 1807 yılında yapımı tamamlanan bu güzide eser, yapıldığı dönemi bizlere en iyi şekilde aktarmaktadır. O dönemi yaşamak isterseniz, kesinlikle Lefkoşa’da önerilebilecek yerler arasındadır.
- Barbarlık Müzesi: 1963 yılında çocuk, kadın veya ihtiyar demeden öldürülen masumların o dönemki yaşadıklarını anlatan önemli bir müzedir. Kesinlikle ziyaret edilmesi önerilmektedir.
- Tarihi Bandabulya Çarşısı: Uzun yıllardır varlığını sürdüren önemli bir çarşı olması, Kıbrıs’ı ziyaret edenlerin en çok merak ettiği yerler arasında yer almasına sebep olmuştur. Bu nedenle Bandabulya, yani Belediye Çarşısı olarak adlandırılan çarşıyı, mutlaka ziyaret etmelisiniz.
Yukarıda sizler için Lefkoşa’da önemli olabilecek yerlerden bahsetmeye çalıştık. Sizler de bu güzide başkenti ziyaret ederek, kendinize farklı bir deneyim yaşatabilirsiniz. Bununla beraber İnstagram.com/kibristatatile/ adlı sosyal medya hesabımızı takip ederek, önemli gelişmeleri de öğrenebilirsiniz.